Trung tuần tháng 2/2023, VQG Cát Tiên tiếp tục những đợt tiếp nhận động vật hoang dã từ các tỉnh thành lân cận chuyển giao về.
Một nhà chùa tại Gò Vấp, TPHCM đã tin tưởng, liên hệ VQG Cát Tiên để chuyển giao 7 cá thể rùa răng có kích thước lớn. Các cá thể rùa răng trên có tổng cân nặng hơn 105kg, trong đó mỗi cá thể đạt cân nặng 14-16kg. Đây là số rùa được nhà chùa giữ gìn chăm sóc từ việc người dân mang tới chùa để phóng sinh.
Điều may mắn là tất cả 7 rùa răng đến VQG Cát Tiên trong tình trạng sức khỏe tốt, cơ thể lành lặn, không có thương tích. Sau thời gian đầu theo dõi, kiểm tra sức khỏe, nhận thấy đàn rùa ăn uống, sinh hoạt trong khu vực hồ chăm sóc rùa tại Trung tâm Cứu hộ có biểu hiện bình thường, linh lợi, do đó dự kiến tái tả trong vòng 21 ngày sau khi tiếp nhận.
Rùa răng còn có tên dân gian là “càng đước”, tên khoa học Heosemys annandalii, được Boulenger mô tả khoa học đầu tiên năm 1903. Là một loài rùa lớn trong họ Rùa đầm (Emydidae), có nguồn gốc từ Đông Nam Á. Trên bản đồ phân bố trên thế giới, rùa răng có mặt ở các nước: Lào, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam, Malaysia.
Rùa răng là loài quý hiếm được xếp vào nhóm IIB trong danh mục Động vật rừng nguy cấp, thuộc nhóm Nguy cấp trong Sách Đỏ Việt Nam.
Bản đồ phân bố rùa răng trên thế giới, theo Sách Đỏ IUCN.
Là loài thủy sinh, môi trường sống gắn bó mật thiết với nước, sinh cảnh của rùa răng là các vùng trũng đất ngập nước, trong các bàu đầm, ao hồ, kênh rạch, kể cả những ruộng lúa nước nơi có dòng chảy chậm.
Nguồn thức ăn chính của rùa răng là cỏ và các loài thực vật thủy sinh và thực vật ven bờ. Khi nuôi nhốt, rùa răng được cho ăn các loại rau quả.
Chúng là loài rùa cỡ lớn, có thể đạt chiều dài mai tới hơn 50 cm. Rùa răng có đầu màu xám điểm những đốm nhỏ màu đen và vàng. Hàm màu vàng, phần mỏ tạo thành 2 mấu nhọn hình răng cửa ở hàm trên, do đó hình thành tên gọi của chúng. Mai màu nâu thẫm đến đen, phồng và thuôn dài, bờ sau mai không có răng cưa. Bờ trước yếm lồi, bờ sau yếm khuyết, bờ bên phần sau yếm thẳng. Chân dẹp, ngón chân có màng da. Trong môi trường nuôi nhốt, có ghi nhận chúng đạt tuổi thọ tối đa 35 năm.
Thời gian đẻ trứng của rùa răng vào khoảng từ tháng 12 đến tháng 1 năm sau. Mỗi lứa đẻ khoảng 4 trứng.
Rùa răng bị suy giảm số lượng cá thể trong tự nhiên, lâm vào tình trạng Nguy cấp theo Sách Đỏ Việt Nam và Cực kỳ nguy cấp theo Sách Đỏ IUCN. Nguyên nhân chính do bị săn bắt, mua bán làm thực phẩm, làm thú nuôi, bị thu hẹp môi trường sống cũng như chất lượng môi trường sống của chúng bị giảm sút trầm trọng.
Người dân hảo tâm khi thấy các loài động vật quý hiếm có tên trong Sách Đỏ bị bày bán trái phép, hãy liên lạc đến đơn vị kiểm lâm hoặc các cơ quan chức năng tại địa phương, thay vì trực tiếp thu mua, chuộc lại những cá thể động vật trên. Việc giải cứu bằng cách mua lại các loài động vật hoang dã sẽ vô tình tạo nhu cầu thúc đẩy các đối tượng săn bắt, vận chuyển và buôn bán động vật hoang dã trái pháp luật càng hoạt động mạnh mẽ.
